Патот до бременост не е секогаш едноставен. Иако многу парови успешно зачнуваат спонтано, постојат ситуации кога бариера претставуваат хронични болести. Дијабетес, синдром на полицистични јајници (PCOS), тироидни нарушувања и автоимуни заболувања можат значително да влијаат на плодноста. Добрата вест е дека со навремена дијагноза, правилно управување и персонализиран пристап, можно е да се оствари здрава бременост и раѓање на здраво дете.

1. Зошто хронични болести влијаат на фертилитетот?

Хронични болести предизвикуваат нарушување во хормоналната рамнотежа, влијаат врз квалитетот на јајце-клетките и сперматозоидите, како и врз способноста на матката да обезбеди поволна средина за развој на ембрион. Дополнително, тие често бараат лекови кои сами по себе можат да имаат ефект врз репродукцијата.

2. Дијабетес и плодност

• Кај жените: Дијабетесот може да предизвика нередовна овулација, зголемен ризик од спонтани абортуси и компликации за време на бременоста.
• Кај мажите: Високи нивоа на гликоза можат да доведат до еректилна дисфункција и оштетување на ДНК на сперматозоидите.

Епидемиолошки податок: Се проценува дека 10–15% од жените со дијабетес тип 2 се соочуваат со проблеми при зачнување.

Совет: Контрола на гликемија, правилна исхрана и редовна физичка активност значително ги подобруваат шансите за успешна бременост.

3. PCOS (Синдром на полицистични јајници)

Една од најчестите причини за неплодност кај жени во репродуктивна возраст.

• Предизвикува нередовни менструации и ановулаторни циклуси.
• Често е поврзан со инсулинска резистенција.

Епидемиологија: PCOS зафаќа околу 8–13% од жените глобално.

Совет: Промени во животниот стил, медикаментозен третман и асистирани репродуктивни техники (ИВФ) можат да донесат извонредни резултати.

4. Тироидни нарушувања

И хипотироидизмот и хипертироидизмот имаат сериозно влијание врз репродуктивната функција.

• Нередовна овулација.
• Зголемен ризик од спонтани абортуси.
• Неповолна имплантација на ембрион.

Совет: Лабораториски скрининг за TSH, T3, T4 е клучен пред започнување на ИВФ или планирање бременост.

5. Автоимуни заболувања и фертилитет

Состојби како системски лупус еритематозус или антифосфолипиден синдром можат да го зголемат ризикот од неуспешна имплантација и компликации во бременоста.

• Нарушувања во крвните садови на плацентата.
• Воспалителни процеси кои ја попречуваат имплантацијата.

Епидемиолошки факт: Околу 5–10% од жените со автоимуни нарушувања искусуваат проблеми со плодноста.

Совет: Мултидисциплинарен пристап (гинеколог, имунолог, ендокринолог) е клучен за правилно управување.

6. Други хронични болести што влијаат врз плодноста

• Кардиоваскуларни заболувања – ризици од бременост кај пациенти со висок крвен притисок.
• Хронични болести на црниот дроб или бубрезите – хормонален дизбаланс и нарушена овулација.
• Прекумерна тежина и метаболен синдром – намалена реакција на хормонска стимулација при ИВФ.

7. Животен стил и фертилитет

Покрај медицинските состојби, важни се и фактори на животниот стил:

• Пушење и алкохол – директно го намалуваат квалитетот на сперматозоидите и јајце-клетките.
• Стрес – влијае на хормоналната регулација.
• Нездрава исхрана – ја влошува состојбата кај дијабетес и PCOS.

8. Како ИВФ помага?

Асистираната репродукција е шанса за многу парови со хронични болести:

• Овозможува внимателен избор на најздравите ембриони.
• Може да вклучи дополнителни медицински протоколи за управување со ризикот.
• Поддржана е со мултидисциплинарна грижа.

9. Клучни совети за паровите

1. Направете целосна медицинска проценка пред планирање бременост.
2. Управувајте со хронични болести со редовни контроли.
3. Вклучете нутриционист и психолошка поддршка.
4. Изберете специјализиран центар со искуство во случаи со хронични болести.

Хронични болести не мора да значат крај на надежта за родителство. Со рана дијагноза, правилен третман и поддршка од искусен тим, можно е да се оствари здрава и безбедна бременост. Најважно е да не се одложува барањето стручна помош.

FAQ:

1. Дали дијабетесот значи дека нема да можам да забременам?
   Не, со правилна контрола на шеќерот во крвта шансите значително се подобруваат.
2. Дали PCOS секогаш значи неплодност?
   Не, со промени во животниот стил и ИВФ третман, многу жени успешно зачнуваат.
3. Кои тестови треба да ги направам пред ИВФ ако имам хронични болести?
   Ендокринолошки и имунолошки скрининг, како и проценка на општото здравје.
4. Дали возраста дополнително ја влошува состојбата?
   Да, возраста е независен фактор за намалување на плодноста, особено над 35 години.
5. Каква поддршка нуди Болница „Д-р Органџиски“?
   Комплетен мултидисциплинарен пристап: гинекологија, ендокринологија, имунологија, нутриционизам и психолошка поддршка.

Keywords: фертилитет, хронични болести, дијабетес и бременост, PCOS и неплодност, автоимуни нарушувања и ИВФ, тироидна жлезда и плодност